Saturday, November 1, 2014

THUPÊK ROPUI BER: “HMANGAIHNA” (02.11.2014)

- Rev. Fr.John Zosiama sdb

Mihringte hi HMANGAIHNA avangin kan lo pianga HMANGAIHNA avang bawkin kan nung kan ti thei ang. HMANGAIHNA hian kan nunah hmun pawimawh tak a luah a, hmangaihtu nei lo leh hmangaih nei lo nia inngaite hi he khawvela mi vanduai ber leh khawngaithlak ber an ni hial awm e. Kan Bible pumpui pawh hi thumal pakhat HMANGAIHNA hian khai khâwm mai theih a ni a, HMANGAIHNA thuchah Pathianin kan hnena a rawn thlen tia sawi theih a ni. Chuvangin, Bible-a thupêk zawm harsa ber chu HMANGAIHNA (“I hmelmate hmangaih rawh” Mt 5:44, tih) a ni a, chutih rualin thupêk ropui ber pawh HMANGAIHNA bawk a ni. Chu thu chu vawiin Chanchin Tha-ah Lal Isuan min zirtir a, kan theihna zawng zawng nena Pathian hmangaih tur leh mahni kan inhmangaih anga vêngte pawh hmangaih turin min sawm a ni.

“Thupêk ropui ber chu enge?” tia Pharisaite leh Dan zirtirte zawhna Isuan a chhânna hi zirtirna thar a ni hran lo. Mosia lehkhabu pahniha inziak “Lalpa in Pathian chu in thinlung zawng zawngin, in rilru zawng zawngin leh in chakna zawng zawngin in hmangaih tur a ni” (Deut 6:5) tih leh “Nangmah i inhmangaih angin i vengte i hmangaih tur a ni” (Lev 19:18) tih atanga lak chhuah mai a ni a, Judate pawhin an zawm vek tura an lo inzirtir thin tawh a ni. Mahse Isuan a pahnih hian dah kawpin thupek pakhatah a rawn siam a. A awmzia chu Pathian kan hmangaihna chuan vêngte hmangaihna a huam tel a, chutiang bawkin vêngte kan hmangaihna pawh Pathian kan hmangaihna atanga lo chhuak a ni. Chuvangin then hran theih an ni lo tihna a ni. “Dan thu leh zawlnei thute tiboral tura lo kal ka ni lo a, tifamkim tura lo kal ka ni zawk” (Mt 5:17) a lo tih chu Isuan hetah hian a rawn nemnghet bawk. He hmangaihna thupêk-ah hian dân thu leh zawlneite thu zawng zawng chu a inkhaikhâwm vek a, thupêk leh zirtirna engkim innghahna bul ber a nih ang hian ringtutena kan ngaih pawimawh ber tur a ni tih min hrilh chiang hle a ni.

Ringtuten kan theihna zawng zawng hmanga Pathian hmangaih tur kan nihna chhan chu Amahin min hmangaih hmasak vang a ni. “Pathianin min hmangaih hmasak avangin amah chu hmangaih let ve tur kan ni” (I Joh 4:19) tiin Johana chuan a lo sawi. Min hmangaih avangin a Fapa mal neih chhun min pe a, kan sual ata min tlan a, chhandamna kawng min rawn hawn sak. A malsawmna leh khawngaihna tam tak nitin kan dawng bawk. Chuvangin a hnena lawmthu sawi leh hmangaih lêt ve hi kan bat a ni. Amah hmangaih lêt dan tha ber chu a thu zâwma a duhzawng tih hi a ni a, mahse chumi ti thei tur chuan Lal Isua hi kan thinlung-ah hmun pawimawh ber rawn luah turin kan thlan a ngai. Amah kan hmangaihna dâltu he khawvel thil tam tak – ropuina, nawmsakna, mahni hmasialna, thlêmna leh sualna chi hrang hrang te hi kan kalsan a ngai a; kan thinlungah tihtakzeta atan hmun kan buatsaiha kan inthen thianghlim hmasak loh chuan kan thlarau hlimna leh lawmna te hian rei a daih thin lo tih i hria ang u.

Lal Isua thupek ang hian Pathian kan hmangaihna chu vêngte kan hmangaih dânah atakin a lo pâr chhuak ngei tur a ni. “Miin Pathian ka hmangaih e tiin a unau haw si sela, amah chu mi dawthei a ni” (I Joh 4:20) tiin Johanan Pathian hmangaihna chuan vêngte hmangaihna a huam telzia thu chiang takin a lo sawi. Keini aia chan chhe zawk – mi rethei, dam lo, mi sual leh tanpui ngaite hi Pathian kan hmangaih tak tak a nih chuan hawisan thei kan ni lo. Hmangaihna leh khawngaihna mita enin kan theih ang tâwka tanpui thin tur kan ni. Hei bakah vengte hmangaihna chuan Isua thupêk pawimawh tak, “Miin in chunga an tiha in duh tur ang apiang chu, mi chungah pawh ti ve rawh u” (Mt 7:12) tih thu hi a keng tel tlat bawk. Mite dik lo taka rêl leh sawichhiat te, hmuhsit leh huat êm êm ringawt te, anmahni îtsîk leh dodâl tlat te, mite deusawh leh enhran chîn te hi sual a ni a, kan chunga thleng atan tumahin kan duh bik hauh lo vang. Chuvangin, hêng mahni hmasialna, chapona leh duhâmna sual kan neih thinte hi bânsana Lal Isua thupêk anga kan vêngte kan hmangaih theih nan leh an thatna tur ngaihtuaha an tân malsawmna kan lo nih zawk theih nan Lalpa hnenah chakna i dîl thin ang u.bangin min hual rup mai. Chutih rualin Krista Kohhran din, Katholik Kohhran chu Krista din ni mah se, a chhunga ringtute hi mihring famkim lo famkimna lam pan mek kan ni a. Kohhran chu a fel famkim ngai dawn lova, harsatna leh chak lohna tam tak a nei reng ang. Ringtu tha chuan chu chu a hmu a, a hria a. Chuti chung pawhin sawiseltu ni lovin hmangaihna nen Kohhran a tanpui a, a enkawl a, a tawngtaisak a, a phâk tawk têah Kohhran that nan a thawk thin. Kohhran hian a chak lohnaah leh a hliamahte tidamtu, a tha lam thlirtu, rinawmna leh hmangaihnaa khat ringtu a thlahlel a, a mamawh takzet a ni. A chhe lai chu sawi hova siam that theih a nih chuan lungrual taka siamthat tur a ni. Mihring chaknaa kan siam that theih lohte chu tawngtaina kal tlangin Pathian kutah kan dah thung tur a ni. Kohhran chu Krista chhandamna inthuhrûkna a nih avangin mihring hrêhraw taka enkawl tur a ni lo. Pathian duhzawng anga kaihhruai tur a ni. Chuvangin Kohhran kal tlanga malsawmna kan dawn zozâite hi he khawvel hausakna hian a lei thei lo tih hriain, a Petu hnenah lawmna chang i hria ang u. Kan lawm reng theih chuan Pathianin kan mamawh dang pawh min pe zel ang a, Kohhran pawh a khawngaihnain a thuam mawi zel dawn a ni. Nun thianghlim zawk leh thlaraua chhûn khah nun nei theuh turin duhsakna ka hlan a che u.

No comments:

Post a Comment